آسیب عصبی چیست و چه عوارضی دارد ؟
سیستم عصبی در تمام فعالیت های بدنی از تنفس تا حس و تحرک نقش دارد. آسیب به این سیستم منجر به اختلال در عملکرد بدن شده و می تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد
بخش های مختلف سیستم عصبی
سیستم عصبی در بدن به سه دسته تقسیم بندی می شود که درادامه توضیح داده شده است.
سیستم عصبی خودمختار
این بخش فعالیت های ارادی یا نیمه ارادی بدن مانند تپش قلب، فشار خون، هضم غذا و تنظیم دمای بدن را به عهده دارد.
سیستم عصبی حرکتی
این بخش حرکات و واکنش های بدن را کنترل می کند. فعالیت اعصاب حرکتی با انتقال پیام از مغز و نخاع به عضلات صورت می گیرد.
سیستم عصبی حسی
عصب های حسی از سطح پوست و عضلات به نخاع و مغز کشیده شده اند تا اطلاعات حسی مانند درد را به اعصاب مرکزی منتقل کنند.
علل درد و آسیب عصبی چیست؟
بیش از ۱۰۰ نوع آسیب عصببی مختلف وجود دارد که هریک نشانه ها و درمان های متفاوتی دارند. ریسک این آسیب ها با افزایش سن یا در اثر برخی جهش های ژنتیکی ارثی و مادرزادی افزایش می یابند. برخی بیماری ها مانند دیابت نیز فرد را مستعد آسیب به سیستم عصبی می کنند. به طوری که حدود ۷۰% از بیماران دیابتی مبتلا به نوعی اختلال عصبی هستند
علايمي كه نشان دهنده آسيب عصبي است
سردرد: نورالژی اکسی پیتال به نوعی سردرد که در آن اعصاب پس سری یا اکسی پیتال درگیرند گفته می شود و نام های دیگر آن سردرد میگرنی یا سردرد گردنی است. بر اساس تعریف انجمن بین المللی سردرد، این نوع سردرد، سردرد حمله ای، تیز و مانند احساس برق گرفتگی در محدوده اعصاب پس سری کوچک و بزرگ است و اغلب در لمس ناحیه پس سری حس ناخوشایند ایجاد می کند با بلوک عصب مربوطه درد کاهش می یابد.
تعریق: تعریق بیش از حد یا خیلی کم می تواند ناشی از در معرض خطر بودن اعصابی باشد که اطلاعات را از مغز به غدد می فرستند. پزشک ممکن است برای اندازه گیری تعریق یا ضربان قلب، اقدام به تجویز آزمایش کند.
احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن: افراد مبتلا به نوروپاتی اغلب سوزن سوزن شدن یا احساس سوزش در دست ها و پاها را توصیف می کنند. شروع تدریجی بی حسی و سوزن سوزن شدن در پا یا دست می تواند به بازوها گسترش یابد.
ضعف عضلانی یا فلج: اگر اعصاب حرکتی توسط نوروپاتی درگیر شده باشد علائم ممکن است شامل: ضعف عضلانی یا فلج باشد. این علائم البته می تواند نشان دهنده مشکلات اساسی دیگری از قبیل سکته مغزی باشد که نیاز به توجه فوری دارد.
درد عصب سیاتیک: درد ثابت تیز، همراه با احساس سوزن سوزن شدن در پشت که به پا نیز کشیده می شود، می تواند به این معنی باشد که عصب سیاتیک به خاطر تضعیف یا فرسودگی دیسک در ستون فقرات، دچار فشردگی شده است.
تکرر ادرار: اعصاب آسیب دیده می توانند به مثانه پیام معیوب ارسال کنند و همراه با علائمی از قبیل مشکلات ادراری، تکرر، فوریت در ادرار کردن، شب ادراری، بی اختیاری، تردید در ادرار کردن، جریان ادرار ضعیف، احتباس ادرار باشند.
ناتوانی در حرکت
در صورت ح تاثیر قرار گرفتن اعصاب حرکتی و ناتوانی مغز در به حرکت درآوردن بدن به روش درست، ضعف یا فلج می تواند رخ دهد. با این وجود، پیش از تشخیص آسیب عصبی باید برخی مشکلات دیگر که می توانند موجب شکل گیری این شرایط شوند، بررسی و حذف شوند.
در صورت دشواری در حرکت مراجعه به بیمارستان بسیار مهم است، زیرا می تواند نشانه ای از تجربه سکته مغزی و نیاز به مراقبت فوری باشد.
درد پایین رونده در یک پا
دردی که تنها در یک پا به سمت پایین حرکت می کند می تواند نشانه ای از آسیب عصبی باشد. این درد از کمر آغاز شده و به سمت پایین یک پا حرکت می کند.
درد می تواند به شکل سوزن سوزن شدن، سوزش یا دردی تیز شکل گرفته و می تواند به سیاتیکا، فشردگی عصب سیاتیک، اشاره داشته باشد. سیاتیکا می تواند به واسطه لغزش یا فرسودگی یک دیسک در ستون فقرات شکل بگیرد.
ناپایداری هنگام ایستادن
مشکلات ثبات می توانند در نتیجه یک آسیب عصبی شکل بگیرند. گاهی اوقات اعصاب بزرگ‌تر که بر احساس و حس عمقی (حس موقعیت قرارگیری اعضای بدن) تاثیرگذارند، تحت تاثیر قرار می گیرند و حفظ تعادل و آگاهی فضایی را دشوارتر می سازند. هماهنگی نیز ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد که خطر جراحت ناشی از زمین خوردن را افزایش می دهد.
آسیب عصبی مرتبط با دیابت
همان گونه که پیش‌تر اشاره شد، دیابت یکی از دلایل اصلی آسیب عصبی محسوب می شود و اغلب نتیجه کاهش جریان خون و سطوح بالای قند است.
تقریبا نیمی از افراد مبتلا به دیابت به نوعی آسیب عصبی را تجربه می کنند، اگرچه علائم به طور معمول تا مدت ها پس از تشخیص پدیدار نمی شوند. از این رو، اگر به دیابت مبتلا هستید، مدیریت سطوح قند خون و وزن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در بیماران مبتلا به دیابت، دست ها و پاها به طور معمول نخستین بخش هایی هستند که از آسیب رنج می برند، در شرایطی که اعصاب کنترل کننده گوارش نیز تحت تاثیر قرار می گیرند. از علائم آسیب عصبی گوارشی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
احساس پری پس از مصرف مقدار اندکی غذا
سوزش سردل یا نفخ
حالت تهوع، یبوست، اسهال
مشکلات بلع
بالا آوردن غذای گوارش نشده چند ساعت پس از یک وعده غذایی
موارد بالا تنها علائمی نیستند که بیماران مبتلا به دیابت تجربه می کنند و می توانند با نشانه های آسیب عصبی که پیش از این به آنها اشاره شد نیز مواجه شوند.
راههاي درمان آسيب عصبي
غالبا، هدف اولیه درمان این است که شرایط پایه ای را که سبب درد عصبی و آسیب عصبی می شود را از بین ببرد. به این منظور ممکن است یک یا چند مورد از روش های زیر مورد استفاده قرار گیرد
* تنظیم سطح قند خون برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند
* اصلاح کمبودهای غذایی
* تغییر دارویی در مواردی که داروها سبب آسیب عصبی می شوند
* فیزیوتراپی یا جراحی برای درمان فشردگی یا ترامای اعصاب
* داروهایی برای درمان بیماری خود ایمنی
علاوه بر این، پزشک شما ممکن است داروهایی را با هدف کمتر کردن درد عصبی تجویز کند.
* مسکن ها
* داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای مانند آخمیتریپتیلین و دسیپرامین (نورپرمین)، همچنین دیگر داروهای ضدافسردگی مانند دوولتسستین ( کیمبالتا) و ونلافاکسین ( افکسورXR)
* داروهای ضد تشنج خاص
* کرم کپسایکین
روش های مکمل و جایگزین تسکین درد عصبی
* طب سوزنی
* پس خوراند زیستی
* هیپنوتیزم
* مدیتیشن
* ویتامین های آنتی اکسیدان
* تحریک عصبی الکتریکی T